کد مطلب:51242 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:13

گنجینه پرسمان » متفرقه

معناي اين فرمايش حضرت علي(ع) در نهج البلاغه كه (زن همه اش بدي است وبدترين چيز او اين كه از او چاره اي نيست) چيست؟

ر ابتدا گفتني است كه اولاً اميرمؤمنان علي(ع) براي مقام زن، حرمتي عظيم قائل است. آن حضرت تبعيض زن و مرد را پنداري نادرست تلقي كرده مي فرمايد: «... خداوند با دارايي و فرزندان، بندگانش را مورد ارزيابي قرار مي دهد تا روشن شود چه كسي از رزق او خشمگين و چه كسي خشنود است. البته كه آن ذات سبحان، به حال آنان از خودشان هم داناتر است؛ ولي با اين همه در بوته آزمون قرار مي گيرند تا آن چه هست در علم هايشان عينيت يابد و پاداش و كيفر را سزاوار شوند؛ چرا كه پاره اي پسر دوست هستند و دختر را ناخوش دارند، پاره اي ديگر به فزوني خواسته علاقه منداند و هرگونه كاستي ناخوشايندشان است، {V(نهج البلاغه، كلمات قصار 93)V}. گاهي مردها را از اذيت زنان برحذر داشته است: «زنهار كه زنان را حتي اگر ناموستان را دشنام دادند و به فرمانده شما جسارت كردند بيازاريد و تحريك كنيد»، {V(همان، نامه 14)V}. اما آنجا كه از نقصان ايمان و عقل سخن مي گويد، نظر به زن خاصي چون عايشه دارد نه تمامي زنان يا شخصيت انساني زن، {V(ر.ك: زن در آيينه جلال و جمال، آيت الله جوادي آملي، صص 339 - 344)V}. اما در برخي موارد نيز از روي مطايبه، زن پرستي را مذمت مي كند؛ مثلاً در كلمات قصار وارد شده است كه: {Hالمرأة عقرب حلوة اللسبةH}؛{M زن مثل عقرب است كه نيشش اولاً شيرين است بعد سم داردM}»، {V(همان، كلمات قصار 61)V}. مقصود حضرت، مذمت زن نيست؛ بلكه از آنجا كه خداوند جمال و كشش خاصي را در زن قرار داده است كه امكان دارد اين دلربايي، مرد را از مقصد اصلي اش دور ساخته و او را به گناه بكشاند. ازاين رو، زيبايي زن با شيريني شروع مي شود؛ ولي اگر اين جمال او را به گناه بكشاند و توجه وي را از خدا بردارد، درونش تلخ و مسموم است. پس حضرت در اينجا نمي خواهند بفرمايد كه خداي نكرده زن عقرب است؛ بلكه مقصود آن است كه زن جمال و جذبه اي دارد كه اگر آدمي مراقب خويش نبوده و داراي نفس مهار شده اي نباشد، ممكن است اين جمال او را به گناه بكشاند؛ زيرا، ديدن نامحرم شيرين است، اما اين گناه، درونش عقرب است. جالب آن كه، حضرت امير(ع) در باب دنيا نيز بياني مشابه با همين تعبير دارد: {Hفانما مثل الدنيا مثل الحيّة، ليّن مسّها قاتل سمّهاH}؛{M دنيا مثل آن مار خوش رنگي است كه رنگش زيبا، پوست آن بسيار نرم است؛ امّا همين پوست نرم، سمّ است M}»، {V(نهج البلاغه، نامه 68)V}. آيا اين سخن حضرت امير(ع) مذمت دنيا است؛ دنيايي كه همه پيامبران، اوليا، حكيمان، عارفان، صالحان و شهيدان در آن به كمال رسيده اند؟! دنيايي كه مظهر حضرت حق است دنيايي كه محل تجارت اولياي خدا تلقي شده است؟! {Sهر دو عالم يك فروغ روي او است # گفتمش پيدا و نهان نيزهم S} حضرت علي(ع) با اين بيان، دنيا پرستي را مذمت كرده اند و جذب دنيا شدن و گرفتار آمدن در زرق و برق را، مار خوش رنگ دانسته اند كه پوستش نرم است؛ ولي همين نرمي سمّ است. با توجه به اين مطلب، فرمايش حضرت علي(ع) زن سراسر آزار و بلاست و از همه آزار دهنده تر اين كه بي بلا نتوان زيست) مفهوم حقيقي خود را مي يابد. آن حضرت در اين كلام، نمي خواهند بگويند كه زن يعني شرّ، بلكه مقصود آن است كه از آن جا كه زن زيبا، زمينه گناه را در انسان فراهم مي آورد و كشش او نفس ضعيف را مغلوب خويش مي سازد و بستر روي آوري به دنيا و فراموشي حضرت حق را آماده مي سازد، اين روي آوري و اين فريب خوردن، آزار و بلا است؛ ولي از آن جا كه همين زن، نشانگر جمال خداوند، آرام بخش روان انسان، عامل بقاي نسل و يار و همدم صميمي براي انسان است، از آن مفرّ و گريزي نيست... همچون دنيا كه روي آوري به آن، آدمي را از ياد خدا باز مي دارد، ولي در همين دنيا آدمي به كمال حقيقي نائل مي گردد.